Hodowla bażantów i kuropatw w Klonie Blog Przystosowanie kuropatw do życia w środowisku naturalnym

Przystosowanie kuropatw do życia w środowisku naturalnym

Stanisław Owczarek
2024-06-17

Kuropatwy jako kuraki, ptaki polne powszechnie występujące w środowisku naturalnym wchodzą w skład łańcucha pokarmowego praktycznie wszystkich drapieżników występujących w Polsce. Dlatego gatunek ten wypracował sobie kilka szczególnych metod, które pozawalają im zachować ciągłość gatunkową.

Samica kuropatwy na skraju miedzy
Samica kuropatwy na skraju miedzy wypatruje niebezpieczeństwa, podczas gdy samiec opiekuje się młodymi
Samiec kuropatwy i potomstwo w trawie
Samiec kuropatwy i potomstwo ukryte w trawie czekają na sygnały od samicy

Kuropatwy mają liczne potomstwo, które wychowują oboje rodzice

Kuropatwy wydają w miocie najwięcej piskląt spośród wszystkich kuraków w Polsce. Jedna para kuropatw może zasilić populację miotem składającym się nawet z ponad 20 piskląt. To bardzo dużo, biorąc pod uwagę wielkość tego ptaka. Oczywiście nie wszystkie pisklęta przeżywają do następnego sezonu lęgowego. Przeżywalność piskląt zależy od warunków środowiskowych, pogodowych. Jeszcze w latach 80'tych XX wieku dzięki temu populacja kuropatw była duża i na stabilnym poziomie.
Pisklęta wychowywane są przez oboje rodziców, którzy cały czas pilnują bezpieczeństwa młodych. Pełnią funkcję strażników. W początkowym stadium odchowu, gdy młode nie są jeszcze zdolne do samodzielnej ucieczki, dorosłe osobniki zwracają na siebie uwagę drapieżnika symulując swoją ułomność, aby odciągnąć zagrożenie jak najdalej od miejsca gdzie znajduje się potomstwo.

Stado kuropatw na śniegu
Stado kuropatw na śniegu

Życie stadne gdzie każdy osobnik stoi na straży u wypatruje drapieżników

Większą część roku kuropatwy przebywają w stadkach rodzinnych składających sie najczęściej z kilkunastu osobników. Zimą do takich stadek rodzinnych dołączają też samotne samczyki. Daje to większe szanse na przetrwanie i ochronę przed czyhającym niebezpieczeństwem. W ciągu dnia gdy całe stadko żeruje przynajmniej 2 osobniki pełnią funkcję strażników, który bacznie rozglądają się dookoła wypatrując zagrożenia. Latem strażnikami są oboje rodziców, natomiast później jesienią i zimą funkcję tę przejmują również osobniki młode. Noc kuropatwy spędzają również na ziemi, siedząc w zwartej grupie. Jeśli zagrożenie podejdzie do stada zbyt blisko wszystkie ptaki w jednym momencie, gwałtownie podrywają się do lotu, panicznie czyrykając. Dezorientują w ten sposób intruza i tym samym zmniejszając jego szanse na chwycenie choćby jednej sztuki.

Młoda kuropatwa maskuje się
Młoda kuropatwa maskuje się

Maskujące upierzenie oraz wytrwałość w pozostawaniu w bezruch to kluczowy umiejętność kuropatw

Kuropatwy mają dość pstrokate upierzenie szczególnie na piórach wierzchnich okrywowych. Pozwala im to doskonale maskować się pośród roślinności głównie przed ptakami drapieżnymi, które potrafią wypatrzyć swoją ofiarę z dużej wysokości.

Pokarm zimą kuropatwy potrafią wygrzebać nawet spod warstwy śniegu.

W okresie zimowy gdy ziemia pokryta jest pulchnym śniegiem kuropatwy potrafią zakopywać się w śniegu. Pozwala im to odnajdywać pożywną roślinność pod śniegiem a także daje doskonałe schronienie nawet w szczerym polu.

Tropy kuropatwy na śniegu
Tropy kuropatwy na śniegu

Przeżywalność kuropatw w środowisku

Przeżywalność kuropatw w środowisku naturalnym szacuje się poniżej 50%. O śmiertelności dorosłych kuropatw decydują czynniki pogodowe np. mroźna i śnieżna zima a także drapieżnictwo. Jest to czynnik naturalnie wynikający z niskiej pozycji kuropatwy w łańcuchy pokarmowym. Kuropatwa jest częstym kąskiem większości drapieżników, dlatego też natura przysposobiła ją do wydawania co roku tak licznego potomstwa. Czynnikami nienaturalnymi w dużej mierze stanowiącym zagrożenie dla populacji kuropatwy są te powodowane przez człowieka.

Do takich czynników można zaliczyć dwa kluczowe

  • Śmiertelność samic kuropatw wysiadujących jaja, które giną podczas sianokosów W okresie pierwszych majowych poksoów łąk ginie dużo samic kuropatw siedzących na jajach
    W okresie pierwszych majowych poksoów łąk ginie dużo samic kuropatw siedzących na jajach

    Ten czynnik ma charakter punktowy i stosunkowo łatwo można go ograniczyć, poprzez prowadzenie akcji informacyjnych wśród rolników. Najczęściej myśliwi znający swoje łowisko wiedzą, gdzie bytują kuropatwy i gdzie mogą gniazdować. Można w ten sposób oznaczyć miejsca gniazdowania i w porozumieniu z rolnikiem, ograniczyć w tym obszarze pierwsze majowe sianokosy
  • Śmiertelność piskląt kuropatw w okresie odchowu to czynnik o charakterze globalnym i trudno go ograniczyć punktowo. Powszechne obecnie stosowanie pestycydów drastycznie ogranicza bazę żerową dla piskląt kuropatw, których dieta w pierwszych tygodniach życia składa się głównie z owadów i ich larw. Szerzej o eliminowaniu tego czynnika napisane w dziale Przygotowanie terenów do wsiedlenia kuropatw
To ciekawe
Bażant i kuropatwa - czym się różnią te ptakiBażant i kuropatwa - czym się różnią te ptaki

Nie każdy sobie zdaję sprawę, że bażant i kuropatwa to dwa różne gatunki ptaków, które od setek lat żyją i koegzystują pośród polskich...

Temat na czasie
Udany dzień w Kole Łowieckim Hubertus Kalisz. Myśliwi z dziećmi wypuścili kuropatwy i bażantyUdany dzień w Kole Łowieckim Hubertus Kalisz. Myśliwi z dziećmi wypuścili kuropatwy i bażanty
Polowanie na bażanty, przebieg i zasady wykonywania polowaniaPolowanie na bażanty, przebieg i zasady wykonywania polowania
Myśliwi z dziećmi wypuścili kuropatwy na Końcu ŚwiataMyśliwi z dziećmi wypuścili kuropatwy na Końcu Świata
Wsiedlenia kuropatw przynoszą efekty. Mamy coraz więcej zgłoszeń z całej PolskiWsiedlenia kuropatw przynoszą efekty. Mamy coraz więcej zgłoszeń z całej Polski
Gatunki które hodujemy
Kuropatwa- piękny ptak z naszych pól. Opis gatunku, biologia, występowanieKuropatwa- piękny ptak z naszych pól. Opis gatunku, biologia, występowanie
Bażant - opis i wygląd porównanie samicy i samcaBażant - opis i wygląd porównanie samicy i samca